Về lịch sử, văn hóa vùng danh thắng Tây Thiên

Tam Đảo là một địa điểm tụ cư của người Việt trước khi tràn xuống khai phá vùng châu thổ sông Hồng, là một không gian văn hóa lớn, chứa đựng nhiều dấu tích văn hóa tâm linh trải dài cả ngàn năm. Tam Đảo như một trục vũ trụ nối Trời với Đất. Khởi đầu là ba ngọn Thiên Thị - Thạch Bàn - Phù Nghì. Theo dòng Giải Oan và Trường Sinh nối các chùa Đồng, chùa Địa Ngục (Lê Nê), đền Quốc Mẫu, chùa Tây Thiên, miếu Cô, miếu Cậu, đền Thõng…, gắn với nhiều dấu tích tâm linh mang tính khởi đầu và riêng biệt.